NIEUWS - Interview met grafisch ontwerper Yolanda Huntelaar

WAVE20 september 2023

'Het is eigenlijk voor verpakkingen van taart bedoelt', zei Yolanda en schoof een vel karton naar me toe 'Je weet wel, van die gevouwen dozen'. De ene kant was bruin gewolkt als kraft papier en een beetje stroef, de ander kant glad en wit. 'Wat leuk', dacht ik 'ons boek wordt met de omslag ingepakt als een taartje voor bij de koffie.' Precies zo voelde de samenwerking met grafisch ontwerpster Yolanda Huntelaar gedurende het hele proces: alsof de inhoud van het boek over WAVE door haar de best mogelijke 'verpakking' kreeg.

Sabine Schleimer: Yolanda, toen we je vroegen of je het boekje over WAVE wilde vormgeven, heb je vrij snel ja gezegd - terwijl je het druk had.

Yolanda Huntelaar: Ja, dat klopt. Je vertelde over de opzet van het project, wat de outsiders gedaan hadden, hoe er in de teams rondom de hoofdpersonen op de komst van de outsiders gereageerd werd en wat het daar allemaal los maakte. Superspannend! Ik werk normaliter vooral in de culturele wereld, de zorgwereld kende ik nog niet. Ik vond het allemaal zeer interessant.

Met name het onderwerp 'anders kijken' heeft mij meteen getriggerd. Op de kunstacademie leer je dat namelijk ook. Sterker nog: eigenlijk heb ik daar de hele tijd niks anders gedaan. Mensen denken altijd dat je in zo'n opleiding vooral technieken leert en hoe je daar steeds beter in wordt. Dat leer je natuurlijk ook maar wat je vooral leert is: anders kijken. Ik kon bijvoorbeeld heel goed heel klein tekenen. Toen kreeg ik de opdracht om alleen maar nog groot te tekenen. Oef…

Sabine: Dan moet je opeens uitzoomen in plaats van inzoomen. Hoe ging dat?

Yolanda (lacht): Freeze…! Het was vreselijk in het begin. Maar natuurlijk ging het in de loop van de tijd steeds beter. En het heeft me toen ontzettend geholpen om te leren naar een opdracht te kijken. Niet gewoon doen waar ik goed in ben - heel klein tekenen - maar doen wat de opdracht nodig heeft. Dat is ook de parallel met WAVE: niet zomaar de protocollen volgen maar heel goed kijken: wat zie ik en wat is hier volgens mij nodig?

Sabine: Jij bent in jouw opdrachten dus een in dezelfde positie als de outsider-onderzoekers bij hun casussen. Hoe ga jij te werk?

Yolanda: Ja, ik ben altijd een outsider, ik kom er altijd van buiten bij. En ik ben een heel dienstbare ontwerper: bij opdrachten ga ik niet uit van mij maar van de inhoud.

Bij WAVE is die inhoud trouwens heel divers geweest: projectinformatie, de blik van de deelnemers, informatie over de uitkomsten, verschillend soort beeldmateriaal…

Sabine: … en dan kwamen wij ook nog eens met een extra voorwaarde naast al die inhoud. WAVE had al vanaf het begin een huisstijl, ontworpen door outsider-onderzoeker Boris de Leeuw. Het logo met de ingeweven draadjes en de figuurtjes die de verschillende deelnemers symboliseren moesten écht in het boek terug komen.

Yolanda: Die draden en lijnen van Boris zijn heel leuk! Hij heeft het project met zijn huisstijl echt verwend. Ik ben zelf een heel andere ontwerper maar ik begrijp zijn stijl. Dat maakte het makkelijker om daarop voort te borduren.

Sabine: Het boek over WAVE was als verdieping op de reizende expositie gedacht, als een overzicht van het project. Maar het zoomt ook in en geeft inkijkjes. Dat te structureren was best een puzzel en je noemde jezelf ook een keer een 'puzzeloplosser'. Zelf had ik het ontstaan van een boek nog nooit van zo dichtbij meegemaakt. Als ruimtelijk ontwerper ben ik zelf gewend om 3D te denken. Een boek was voor mij tot nu toe vooral 2D – maar nu weet ik dat dat helemaal niet klopt.

Yolanda: Haha… nee, een boek is inderdaad veel meer dan allemaal 2D bladzijden. WAVE was een heel veelstemmig project met veel verschillende lagen en 'hoofdstukken' en zo is het fysieke boek ook opgebouwd. Het was voor mij belangrijk om alle die stemmen, teksten en beelden - incl. de huisstijl van Boris – met mijn ontwerp te structureren en tot een geheel te smeden - zonder de diversiteit en gelaagdheid te verliezen.

'Mens!' is een laagdrempelig boekje geworden over een ingewikkeld onderwerp: je pakt het makkelijk, je kunt erin lezen en bladeren. Het is eigenlijk een soort koffietafelboek - maar dan in een kleiner formaat!

Yolanda Huntelaar, februari 2023 , (www.yolandhuntelaar.nl)

(Interview: Sabine Schleimer)

De 2e druk van het boek 'Mens! Complexe zorg door de ogen van buitenstaanders' is in juni verschenen en online te bestellen via deze link.