NIEUWS - interview met tekstredacteur Femke van der Wijk

WAVE04 oktober 2023

Wat was er veel gebeurd in het 2 jaar durende onderzoek van de 12 outsider-onderzoekers voor Project WAVE! Hoe moesten we dat in hemelsnaam allemaal samenvatten voor een breed publiek? Over die vraag begonnen we in het najaar van 2021 na te denken. Vrij snel bleek dat we het onderzoek geen recht zouden doen als we de uitkomsten alleen via een reizende expositie zouden delen. Er moest een catalogus of een boek voor meer achtergrondinformatie en verdieping komen. En er moest iemand helpen met het toegankelijk maken van de teksten voor het boek.

Sabine Schleimer: Femke, jij bent tekstschrijver en redacteur. We vroegen je om als 'meedenkende en -schrijvende redacteur' bij het ontwikkelen van de teksten voor het boek over Project WAVE te helpen. Wat heb jij gedaan?

Femke van der Wijk: Vooral de verschillende teksten goed stroomlijnen! Ik vond het een leuke vraag, omdat het boek verschillende soorten inhoud kreeg: achtergrond en verslag, maar ook interviews en veel beeldmateriaal. Daar wilden we een mooi geheel van maken, zonder de diversiteit uit het oog te verliezen.

Sabine: Dat lijkt me niet makkelijk, - het project is behoorlijk complex qua achtergrond om je in te lezen. Bovendien moest jij de teksten die in onderzoekers-taal geschreven waren naar 'gewone mensen taal' vertalen. De lezers zouden immers met de zorgwereld bekend zijn maar wel uit een vrij breed publiek bestaan: van studenten Social Work, via begeleiders en teamleiders, familie en verwanten tot aan zorgmanagers en onderzoekers toe.

Femke: De stijl van de twee hoofdonderzoekers was inderdaad vrij academisch, met jargon. Ik ben wel redelijk bekend met de zorgtaal maar sommige begrippen waren ook voor mij nieuw. Dat kan juist een voordeel zijn, omdat je zo alert blijft en concrete uitleg kan geven. Wat voor de lezer ook prettig is.

WAVE is een bijzonder project met veel verschillende kanten, verhalen en resultaten om over te schrijven. Om dat te kunnen doen moet je de inhoud goed begrijpen en snappen waar het project over gaat. En vervolgens bepaal je wat je wél en wat je níet moet vertellen.

Sabine: Bedoel je daarmee ook 'Kill your darlings'?

Femke: Haha, soms hoort daar inderdaad ook 'Kill your darlings' bij. Maar voor mij als redacteur is dat natuurlijk makkelijker dan als je de schrijver zelf bent.

Ik heb gewerkt vanuit de vraag: Wat is de kern van het verhaal en hoe breng ik die over? Ik kan goed door informatie heen kijken en structuur aanbrengen zodat alles in een logische volgorde staat. Daarbij verplaats ik me in de toekomstige lezer die de voorkennis niet heeft die ik wél heb: kan hij het verhaal volgen dat we vertellen? Dat geldt voor een enkel hoofdstuk net zo als voor het boek als geheel. Daarvoor zoom ik telkens in en uit.

Sabine: Project WAVE is een project dat gaat over mensen en dat wilden we in de vormgeving van het boek en van de expositie ook voelbaar maken: geen gelikt, glad maar een menselijk ontwerp.

Femke: Dat was heel belangrijk! Jullie wilden met de expositie en het boek het creatieve karakter van het project weerspiegelen. Het mocht zelfs een beetje 'knullig' zijn. Het menselijke was bij het (her)schrijven van de teksten dan ook een belangrijk aspect: we wilden informele en toegankelijke teksten. Daarnaast wilde ik het geheel meer verhalend maken – WAVE is tenslotte ook de som van heel veel kleine verhalen. Het moest een boekje worden dat je echt graag zou willen lezen.

Sabine: Voor de grafische vormgeving van het boek hadden we Yolanda Huntelaar gevraagd. Jij werkt zelf ook als Illustrator en dat was voor onze onderlinge communicatie heel handig! Hoe was dat voor jou?

Femke: Het was een leuke samenwerking! Zo konden we de inhoud en vorm goed op elkaar laten aansluiten. Door mijn beeldende achtergrond kon ik goed inschatten welke info Yolanda visueel kon maken en kon ik daar een voorzetje voor doen. Beeld voegt zoveel toe aan tekst! Het helpt vaak om illustraties of infographic te gebruiken. Dat breekt de tekst visueel én maakt het voor de lezer makkelijker en leuker om veel informatie op te nemen.

Uiteindelijk is 'MENS' een heel mooi bladerboek geworden. De vormgeving van Yolanda sluit goed aan op het verhaal dat ik op basis van de teksten die er al lagen heb herschreven: veelstemmig, gestructureerd en toegankelijk.

Femke van der Wijk, februari 2023 

Interview: Sabine Schleimer