Wat ziet een ander? Outsider-onderzoeker aan het woord

Anne - outsider onderzoeker23 juni 2021

#4 Puzzelen of: Wat doe jíj eigenlijk graag?

Hoe kun je iets samen doen als familie of als begeleiding met de cliënt? Hoe kun je even uit je zorg rol stappen en gelijkwaardig iets samen doen? Deze vraag verbond mij en nieuwkomer Merel. Het was heel leuk om via Merels ogen mee te kijken naar de casus waar ik de afgelopen twee jaar mee gewerkt heb.

Binnen mijn casus ben ik aan het zoeken hoe je het beste een persoonlijke band kan opbouwen met mijn hoofdpersoon. We merken allemaal dat mijn hoofdpersoon zich veilig voelt, zich meer open opstelt en zelfs haar eigen gedrag in de hand houdt omdat ze graag tijd met je wil door brengen, als ze een connectie heeft met de persoon die haar begeleidt.

WELKE PERSOON BEN JIJ ALS BEGELEIDER?

Je kunt natuurlijk zeggen: 'Je hebt een klik of niet', maar daar ben ik het niet mee eens. Dat is te simpel. Een band moet je bouwen, je moet er tijd in steken en er moeten bepaalde voorwaarden gesteld worden. Ik denk dat we daarvoor beter moeten kijken naar wie de begeleider is. Wat vind je leuk? Wat doe je graag?

Ik zie het namelijk als volgt: wanneer je een spelletje doet met je moeder en vervolgens het spelletje doet met een goede vriend, speel je twee keer hetzelfde spel met dezelfde regels en hetzelfde materiaal, maar toch heb je een hele andere ervaring. Dit komt voornamelijk omdat elk persoon die met jou dat spel doet er anders in staat. De tactiek kan anders zijn, het tempo, de inzet, en dit alles ligt aan de persoon waarmee je het spel speelt. Zo ben ik ook naar de begeleiding gaan kijken. Ik vind het bewonderenswaardig hoe zeer de bewoners op 1 gezet worden, maar ik denk echt dat we niet moeten onderschatten welke kansen we laten liggen door van elke begeleider hetzelfde te vragen. Dit zijn allemaal mensen die hun eigen kennis, interesses en hobby’s mee kunnen nemen. En juist deze eigenschappen zorgen er vaak voor dat zij een connectie opbouwen met de bewoners.

Op dit moment zie je dat er juist niet veel gewerkt wordt met de persoonlijkheid van de begeleiders, ze worden vaak geacht neutraal of zelfs blanco te zijn, dit met het doel de client regelmaat en stabiliteit te bieden. Natuurlijk is dat een nobel streven, maar als de schema's en de activiteiten de drager zijn van de regelmaat, worden de inwisselbare begeleiding of familie waarmee dit gebeurt dan niet de grootste verstoring? We zijn allemaal anders en nemen allemaal onze eigen karakter en gewoontes mee. Je ziet elke begeleider iemand op een andere manier wakker maken, de kamer binnen komen of eten geven. In mijn ogen zit hier, mits we het iets anders aanpakken, een kracht. Zeker in de zorg, waar het menselijke contact juist zo waardevol voor de cliënten is.

SAMEN ZOEKEN  

Binnen mijn casus heb ik vooral moeten leren samen af en toe stil zijn. Iets wat mensen niet altijd makkelijk afgaat. Want het liefst doorbreek je de stilte, probeer je in contact te blijven en dan is voor de meeste van ons praten het eerste wat we doen. Maar mijn hoofdpersoon houdt niet altijd van kletsen. Sterker nog, het kan haar mentaal naar plekken brengen waar ze zich heel onprettig kan voelen. Dus moest ik iets vinden waardoor we contact konden hebben zonder dat ik de hele tijd de behoefte voelde om mijn mond open te doen en haar dingen te vragen. We hebben gekleurd, maar dat bracht geen interactie tussen ons. Ik heb voorgelezen, maar ik vroeg me af of ze eigenlijk wel aan het luisteren was. Toen bedacht ik te gaan puzzelen. Puzzelen is iets met een begin en een duidelijk einde. Het is iets wat we met zijn tweeën voor elkaar kunnen krijgen en iets wat aan de hand van de bui van mijn hoofdpersoon moeilijker of makkelijk gemaakt kan worden. Ondertussen hebben we een collectie van 8 verschillende puzzels. 

Het mooiste is dat er tijdens het puzzelen voor even nauwelijks een duidelijke hiërarchie is. Ik ben daar niet om haar te ondersteunen. Wij zijn hier allebei aan het zoeken naar het volgende stukje wat zou kunnen passen. We kunnen over alles praten, maar we kunnen ook gewoon op zoek zijn naar een stukje met rood en bruin.

WAT VIND JIJ ZELF PRETTIG OM TE DOEN?

Ondertussen ben ik een van de meest constante en voorspelbare prikkels geworden voor mijn hoofdpersoon. Als ik kom wordt er gepuzzeld. Of ze nou boos, moe, hyper of simpelweg in een hele goede bui is, we gaan puzzelen. Ook andere mensen kunnen natuurlijk puzzelen met haar als ze dat ook leuk vinden en als het hen dezelfde houvast geeft als het mij gaf is dat super. De begeleiding is zo ook eigen activiteiten aan het zoeken die ze prettig vinden om met de hoofdpersoon te doen. Activiteiten die hen regelmaat kunnen geven, die er voor kunnen zorgen dat ze stil samen iets kunnen doen. Activiteiten die ze met mijn hoofdpersoon delen en die een band creëert.

Het is bewonderenswaardig hoe de bewoners op de eerste plek gezet worden, maar het blijft mensenwerk en contact maken van mens tot mens blijft altijd de meest stabiele manier van een band op bouwen. Dus het hoofddoel is iets vinden wat je deelt, iets wat je beide graag doet. Na dat we dit binnen het kernteam rondom mijn hoofdpersoon hebben besproken, wordt er nu ondertussen nagels gelakt, geknutseld, hoofden worden gemasseerd en er wordt gezongen. Allemaal dingen die de hoofdpersoon leuk vindt, maar ook vooral dingen die bij de verschillende begeleiders passen.

MERELS SPEL

Het was ontzettend leuk om Merel zo naar dit alles te zien kijken, om haar mee te nemen in wat wij met zijn allen aan het leren zijn en proberen toe te passen. Vervolgens stelde zij de vraag; 'Kan je dit vangen in een spel?' Als ik eerlijk ben weet ik niet of de uitkomst al deze verantwoordelijkheden in zicht heeft, maar wat ik wel zeker weet, is dat we door dit met elkaar te bekijken allebei weten welke componenten belangrijk zijn om in gedachten te hebben wanneer er gezocht moet worden naar iets om samen te doen.

Anne, juni 2021